Korona gölgesinde büyüme

SABAHTAN akşama bir soru var ki gündemdeki yerini hiç terk etmiyor: Ülke batar mı? Batmaz! Merkez Bankası bitti mi? Bitmez!  Bu tür durumlar için, ülkelerin ellerinde çok sayıda kullanıma uygun araç ve imkânlar vardır; bir şekilde bu durum atlatılır. “Ne mutlu” ki Türkiye, büyük bir iştahla, o anın hayaliyle yanıp tutuşanlara da fırsat vermiyor.

***

Bir de “Aya göç var da kalan biz değiliz!” Dünya ekonomileri, komple korona virüs sebebiyle yangın yeri…  Ülkelerin her birinden salgın ile ilgili haberler, azalarak da olsa gelmeye devam ediyor.  Dünyada salgın bir yana, öte yanda sokak terörü, eve kapanmaktan kaynaklanan çeşitli psikolojik rahatsızlıklar ve son olarak sosyo ekonomik çalkantı haberleri de gelmeye devam ediyor.

Türkiye korona riskini uzun vadeye yayma becerisi göstermiş görünüyor. Bundan sonra yaraları sarmak vaktidir. Türkiye ekonomisi korona virüsü salgınına geç yakalandı. Dünya 2019 son çeyreğinde salgına maruz kalırken, Türkiye’de Mart 2020’den itibaren tedbirler almaya başladı.

2020’nin ilk çeyreği itibariyle büyüme rakamları açıklandı, % 4,5 büyüme kaydedildi. Beklentilerin altında gerçekleşen bu değerler, ilk yarıyı toparlayacak gibi görünüyor. Ekonomi 2019'un son çeyreğinde % 6 büyümüştü. Bu rakam bütün bir 2019’u toparlamaya yetmişti. Son açıklanan büyüme rakamları ise ilk yarı için toparlayıcı görünmektedir.

***

2018'de yaşanan kur atağının etkileri 2019’da nispeten atlatılmaya çalışılmakta idi. Eğer ki koronavirüs şoku olmasa idi büyüme sürdürülebilirdi. Sonraki dönemlerde de bu büyümenin devamı mümkün olabilirdi. 2020’de salgın etkisi elbette hızlı hamleye ket vurmuş görünüyor.

Büyüme verilerine bakıldığında kamunun büyümeyi dengelediği ve tüketimin toparlandığı yönünde gelişmeler görülmektedir. Büyüme artınca ithalatın da tekrar yükseleceği bir gerçektir. Korona virüs bu anlamda ithalatın tekrar daralması ve tüketimin de azalmasına yol açabilir. Yılın ikinci yarısından itibaren yeniden gelişme eğilimi başlayacaktır. Göreceğiz."

***

Milli Gelirin nasıl büyüdüğüne bakıldığında; 2020 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yıla göre gelişmeler şöyledir:

Diğer hizmet faaliyetleri %12,1

Bilgi ve iletişim faaliyetleri %10,7

Sanayi %6,2

Kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %4,6

Hizmetler %3,4

Tarım %3,0

Gayrimenkul faaliyetleri %2,4

Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %1,9

Finans ve sigorta faaliyetleri %1,6 arttı.

İnşaat sektörü ise %1,5 azalma göstermiştir.

2019 sonundan ciddi miktarda ivmelenen bir tüketim ve yatırım eğilimi, Mart ayında korona virüs salgını sebebiyle bu göstergeler yavaşlamıştır. "Tüketim tarafı biraz düşmekle beraber yatırımların negatif olması elbette önemlidir. Zayıf bir yatırım dönemi yeni zamanda hızlanmayı beklemektedir.